Iz letopisa škole
Početak školstva i pismenosti u Ćićevcu vezuje se za 1803. godinu. To je doba pred Prvi srpski ustanak, kada se srpska raja budi i diže glavu, osećajući prvi dah slobode. Škola je nastavila rad i u vreme ustanka, kada je Srbija predstavljala jedan veliki logor, koji se organizovao za predstojeće velike bojeve sa Turcima.
U istoriji srpskog naroda je zapisano da “pre 1804. godine (pored manastirskih) laičke škole bile su u Beogradi, Čačku, Požegi….Lunjevici, Ćićevcu,…”
Škola u Ćićevcu je u svojoj istoriji imala više naziva: prvo se zvala “mala škola”, a kasnije “normalna škola”, pa “osnovno učilište” i sl. Sve su to bili nazivi za današnji pojam osnovne škole.
Od 1957. godine, u nazivu nosi ime “Moša Pijade”, sve do 1993. godine kada su, poštujući prosvetiteljske ideje i delo Dositeja, organi škole utvdili naziv Osnovna škola “Dositej Obradović” Ćićevac.
Milan Tomić je zaslužan za otvaranje škole u Ćićevcu. Bio je ćićevački kmet, kasnije ražanjski knez, ustanički vojvoda i diplomata, koga je Karađorđe slao na pregovore sa Turcima. Posle sloma Prvog srpskog ustanka, doživeo je zlu sudbinu: “Nije hteo bežati nikud, nego dočeka Turke, koji odmah uhvate njega i oba mu sina, pa ih sve, s mnogim narodom, izvede na brdo Mečku i tu nabiju na kolje, i Milića i sina mu Dmitra”.
Prvi učitelji su bili pismeni ljudi, sveštenici i kaluđeri koji su kjigu izučili po manastirima, pa su sada mogli i druge da nauče. Navodi se da je “Marinko, sveštenik i učitelj u Ćićevcu rodom bio iz Prokuplja, poznat kao ratnik i dobar junak”. On se smatra prvim učiteljem otvorene “male škole” u Ćićevcu. Po sećanju najstarijih đaka, koja su zabeležena u Letopisu škole, među najstarijim učiteljima pominju se pop Jova, iz Varvarina, zatim neki Stanko, pa Mika. Mika je učiteljevao sve do 1882. godine a onda dolazi Antonije Nikolić. Posle njega, posao učitelja obavljala je učiteljica Paraskeva, pa Živka…
Učitelje su u početku plaćali đački roditelji, a kasnije celo selo (opština), preko školskog prireza.
Učenici su bili iz Ćićevca i okoline, čiji su roditelji umeli da ocene da dolazi novo vreme, koje traži pismene ljude. Đaci u suknenim čakširama i kožnim gunjevima išli su u školu oko pola godine- od obranog berićeta do zelene trave- drugu polovinu godine radili su na njivama i oko stoke. Nastava se održavala od jutra do mraka, sa pauzom u podne.
Đaci su držani veoma strogo. Što je vreme dalje i prošlost dublja, odnos prema đacima je suroviji, vaspitanje spartansko. “ Kažnjavalo se i neznanje i nemirluk. Stajanje, klečanje (prosto ili sa zrnevljem pod kolenima), vučenje za uvo, udaranje prutom po dlanovima. Batinjane učenika smatralo se najuspešnijim pedagoškim sredstvom. Batinjanje subotom bilo je obavezno. Učenici su uoči nedelje mučeni bez ikakve krivice, prosto zato što su učenici…”
Učenici su učili iz bukvara, koji je bio u upotrebi u manastirskim školama. Uz bukvar, korišćene su i crkvene knjige : časoslov- časlovac, psaltir sa katihizisom i druge. Učenici nisu deljeni na razrede već su se zvali po knjizi koju su učili: bukvarci, časlovci i psaltirci.
Početnici, bukvarci su učili bekavicu, poznavanje slova i sricanje slogova, a časlovci i nastariji saltirci, su učili iz crkvenih knjiga obredne pesme i molitve. Knjige o kojima je reč imao je samo učitelj.
Posebne školske zgrade nisu postojale. Prva znanja učenici su sticali po privatnim kućama. Prva zgarada namenjena školi, gradi se 1847. godine, na seoskoj utrini u Ćićevcu- taj kraj se zove „Kusinovac“ (danas je tu dečiji vrtić). Školska zgrada je građena od drvenih greda upletenih drvenim lesom, pa sve to napunjeno kvašenom zemljom i slamom. Zidovi s obe strane oblepljeni su blatom, pa belo okrečeni. To je najlepša i najveća zgrada, prva pokrivena ćeramidom. Imala je jednu učionicu, hodnik, kujnu (gde su učenici u podne ručavali) i stan za učitelja.
Broj učenika se brzo povećavao, pa je ta „onolika škola“ postala mala i tesna i korišćene su privatne kuće kao učionice. Učitelj izveštava 1873. godine: „Školska soba je sasvim niska, tako isto i pendžeri su mali, te čim se kakav oblak pojavi ništa se ne vidi, te molim da se škola za vreme u stalaćku sudnicu premesti, jer tamo dobro zdanije ima...“ Ta i takva zgrada služila je za školu sve do 1905, kada počinje gradnja nove škole.
Nova školska zgrada nalazi se u centru naselja (kasnije je tu izgrađena i crkva), pored druma. Imala je šest učionica, ali i dalje mnogo đaka. Godine 1935 na postojeću školsku zgradu dograđen je sprat sa još šest učionica. I ovaj nadgrađeni prostor postaje nedovoljan i 1956. godine se školski objekat proširuje i dobija sedam novih učionica, fiskulturnu salu, svlačionice, kuhinju sa trpezarijom, sve kompletno završeno 1960. godine.
Na danjašnjoj lokaciji školska zgrada počela je da se gradi 1973. godine, a prve učenike je primila, septembra 1977. Od 1985 do 1995. godine građena je sportska hala u dvorištu škole, tako da kada je ovaj objekat završen, čini celinu školskog prostora savremene osnovne škole „Dositej Obadović“ u Ćićevcu.
U istoriji srpskog naroda je zapisano da “pre 1804. godine (pored manastirskih) laičke škole bile su u Beogradi, Čačku, Požegi….Lunjevici, Ćićevcu,…”
Škola u Ćićevcu je u svojoj istoriji imala više naziva: prvo se zvala “mala škola”, a kasnije “normalna škola”, pa “osnovno učilište” i sl. Sve su to bili nazivi za današnji pojam osnovne škole.
Od 1957. godine, u nazivu nosi ime “Moša Pijade”, sve do 1993. godine kada su, poštujući prosvetiteljske ideje i delo Dositeja, organi škole utvdili naziv Osnovna škola “Dositej Obradović” Ćićevac.
Milan Tomić je zaslužan za otvaranje škole u Ćićevcu. Bio je ćićevački kmet, kasnije ražanjski knez, ustanički vojvoda i diplomata, koga je Karađorđe slao na pregovore sa Turcima. Posle sloma Prvog srpskog ustanka, doživeo je zlu sudbinu: “Nije hteo bežati nikud, nego dočeka Turke, koji odmah uhvate njega i oba mu sina, pa ih sve, s mnogim narodom, izvede na brdo Mečku i tu nabiju na kolje, i Milića i sina mu Dmitra”.
Prvi učitelji su bili pismeni ljudi, sveštenici i kaluđeri koji su kjigu izučili po manastirima, pa su sada mogli i druge da nauče. Navodi se da je “Marinko, sveštenik i učitelj u Ćićevcu rodom bio iz Prokuplja, poznat kao ratnik i dobar junak”. On se smatra prvim učiteljem otvorene “male škole” u Ćićevcu. Po sećanju najstarijih đaka, koja su zabeležena u Letopisu škole, među najstarijim učiteljima pominju se pop Jova, iz Varvarina, zatim neki Stanko, pa Mika. Mika je učiteljevao sve do 1882. godine a onda dolazi Antonije Nikolić. Posle njega, posao učitelja obavljala je učiteljica Paraskeva, pa Živka…
Učitelje su u početku plaćali đački roditelji, a kasnije celo selo (opština), preko školskog prireza.
Učenici su bili iz Ćićevca i okoline, čiji su roditelji umeli da ocene da dolazi novo vreme, koje traži pismene ljude. Đaci u suknenim čakširama i kožnim gunjevima išli su u školu oko pola godine- od obranog berićeta do zelene trave- drugu polovinu godine radili su na njivama i oko stoke. Nastava se održavala od jutra do mraka, sa pauzom u podne.
Đaci su držani veoma strogo. Što je vreme dalje i prošlost dublja, odnos prema đacima je suroviji, vaspitanje spartansko. “ Kažnjavalo se i neznanje i nemirluk. Stajanje, klečanje (prosto ili sa zrnevljem pod kolenima), vučenje za uvo, udaranje prutom po dlanovima. Batinjane učenika smatralo se najuspešnijim pedagoškim sredstvom. Batinjanje subotom bilo je obavezno. Učenici su uoči nedelje mučeni bez ikakve krivice, prosto zato što su učenici…”
Učenici su učili iz bukvara, koji je bio u upotrebi u manastirskim školama. Uz bukvar, korišćene su i crkvene knjige : časoslov- časlovac, psaltir sa katihizisom i druge. Učenici nisu deljeni na razrede već su se zvali po knjizi koju su učili: bukvarci, časlovci i psaltirci.
Početnici, bukvarci su učili bekavicu, poznavanje slova i sricanje slogova, a časlovci i nastariji saltirci, su učili iz crkvenih knjiga obredne pesme i molitve. Knjige o kojima je reč imao je samo učitelj.
Posebne školske zgrade nisu postojale. Prva znanja učenici su sticali po privatnim kućama. Prva zgarada namenjena školi, gradi se 1847. godine, na seoskoj utrini u Ćićevcu- taj kraj se zove „Kusinovac“ (danas je tu dečiji vrtić). Školska zgrada je građena od drvenih greda upletenih drvenim lesom, pa sve to napunjeno kvašenom zemljom i slamom. Zidovi s obe strane oblepljeni su blatom, pa belo okrečeni. To je najlepša i najveća zgrada, prva pokrivena ćeramidom. Imala je jednu učionicu, hodnik, kujnu (gde su učenici u podne ručavali) i stan za učitelja.
Broj učenika se brzo povećavao, pa je ta „onolika škola“ postala mala i tesna i korišćene su privatne kuće kao učionice. Učitelj izveštava 1873. godine: „Školska soba je sasvim niska, tako isto i pendžeri su mali, te čim se kakav oblak pojavi ništa se ne vidi, te molim da se škola za vreme u stalaćku sudnicu premesti, jer tamo dobro zdanije ima...“ Ta i takva zgrada služila je za školu sve do 1905, kada počinje gradnja nove škole.
Nova školska zgrada nalazi se u centru naselja (kasnije je tu izgrađena i crkva), pored druma. Imala je šest učionica, ali i dalje mnogo đaka. Godine 1935 na postojeću školsku zgradu dograđen je sprat sa još šest učionica. I ovaj nadgrađeni prostor postaje nedovoljan i 1956. godine se školski objekat proširuje i dobija sedam novih učionica, fiskulturnu salu, svlačionice, kuhinju sa trpezarijom, sve kompletno završeno 1960. godine.
Na danjašnjoj lokaciji školska zgrada počela je da se gradi 1973. godine, a prve učenike je primila, septembra 1977. Od 1985 do 1995. godine građena je sportska hala u dvorištu škole, tako da kada je ovaj objekat završen, čini celinu školskog prostora savremene osnovne škole „Dositej Obadović“ u Ćićevcu.
